مهتک یا گهواره

یاد کدیما به خیر، زنهای کدیمی بجای پوشک ، بچه یاشو تو   مهتک   اشومیختوند و سیشو لالایی اشومیخوند . دست و پای بچه اشومیبست تا جُم نخو و همونجا  تا صبح سی خوش میختی ، وختی هم اشمزبی مسکی یا کاری ده هکو سرجای خوش تو کسریش پر میکه . بچه یای که گریخو بین و خو  دیشو کمی سنگین بی ، سر شوم تا صبح وهک شو میزه و پدر بوی صاحبشو در ممه . شما فکرش کنیتو بچه ی که یه جای پاش یا کمش یا هرجای دیگه اش پشه اشمیخاسی ٬ با دست بسته چتوری اشمیشاوی جای نیش پشه یکو بخارونه .

مهتک   گهواره   از چوب ساخته می شد و در دو طرف آن دو چوب هلالی استوار بود و دو هلال نیز بوسیله چوبی دیگر به هم متصل می شدند در وسط و روی تخت گهواره سوراخی تعبیه می شد برای ادرار و مدفوع کودک. گهواره را با پارچه های رنگی و سایر وسایل  تزیین می کنند و وسایلی نیز جهت بازی کودک آویزان می کنند معمولاً کودکان را تا دو سالگی یا سه سالگی در آن نگهداری میکنند.و اما وسایلی که در آن استفاده می شده است:

1-      کسری(kasri): وسیله ای است از جنس روم و شبیه یک لیوان بزرگ که لبه های پهنی دارد و ارتفاع آن نزدیک به 20 سانت می باشد.که ادرار و مدفوع کودک در آن جمع شده و آن را بیرون می ریختند .حالا با پیدایش نوارهای بهداشتی خانمها از این کار راحت شده اند و آن امر منسوخ شده است.

2-      پیشه(pisheh): یک نی به اندازه 25 سانت که وسط آن یک سوراخ بوده که اطراف سرواخ را با شمع می پوشاندن و وسیله ای بوده است که ادرار جهنده کودک را کنترل می کرده است و داخل کسری ریخته می شده است.

3-      چهارقاب: چیزی شبیه یک بالشت کوچک بوده است  به ابعاد 25*25 سانت که با کاه پر می شده و وسط آن یک سوراخ بوده که کودک روی آن خوابانده می شده و دقیقاً روی سوراخ کسری قرار می گرفته است.

4-      گلمه(golmeh): برای زیبایی به گهواره می بسته اند.

5-      دست مهتک(dast mahtak):گهواره همچنین دارای بندهایی شبیه به نوار بوده است که با آن دست و پای کودک را محکم می بسته اند که هنگام تکان دادن گواره کودک اذیت نشود.یکی از دلایل مخالفت بعضی به چنین وسیله ای این بود که بستن کودک به گهواره موجب منزوی شدن او طوری بار می آید که امر اطاعت در وی شکل می گیرد و نمی تواند در جامعه براحتی زندگی کند.

6-      روی دلک(ridelak): پارچه هایی که روی شکم و پای طفل می گذاشته اند و آن را می بسته اند.

7-      کاخنک (kaxonak): تشکی که بچه روی آن قرار دارد و درای سوراخی در وسط می باشد.

مادر برای اینکه بتواند به امورات منزل نیز برسد بعد از شیر دادن کودک وی را در گهواره می گذاشته و برایش لالایی می خوانده تا او به خواب برود .رسم بوده است که هنگام تولد نوزاد در چشم او سرمه می کسیده اند هم جهت روشنایی چشم و زیبایی و هم بر این باور بوده اند ک موجب جلوگیری از جن زدگی می شده است.

بعد از تولد نوزاد تا سه روز چهار دارو که به اسم بایره(bayre) معروف بوده  است به او می داده اند.

از دیگر رسوم دشتی این بوده است که به دست نوزاد دو نخ سفید و سیاه می بسته اندو همچنین بندی نیز دور ناف کودک می بسته اند تا زودتر خشک و بیفتد ونیز جهت زیبایی کودک پارچه ای به است لچک(lechak) به دور پیشانی او می بسته اند تا به علت زیاد خوابیدن نوزاد پشت سر وی پهن نشود چنانکه اکنون عوارض نبستن لچک روی سر بعضی پیداست!!